عبادتگاه بهائى يا مشرق الاذکار
عبادتگاههای بهائی از اين حيث که محلّی است که در آن برای دعا و مناجات جمع ميشوند شبيه کليسا و معبد و مسجد در اديان ديگر است امّا با آنها تفاوت بسيار دارد. هر محلّی مشرق الاذکار خواهد داشت و حضرت بهاءاللّه مشرق الاذکار محلّی را مرکز حيات روحانی و امور انسانی جامعه آن محلّ مقرّر فرموده است. تا بحال هفت مشرق الاذکار لااقلّ يکی در هر قارّه ساخته شده که نمايانگر پيشرفت جهانی امر بهائی است. در مرحله کنونی امر بهائی بر بهائيان اولويّت خدمات خويش را به بنای مؤسّسات اجتماعی و روحانی خويش ميدهند تا به ساختن بناهای ظاهری. آنچه تا بحال بعنوان مشرق الاذکار ساخته شده چون نور افکنهائی است که پرتو بر حياتی جديد و طرزی جديد در عبادات مذهبی ميافکند. هندسه هر يک از بناهای مشرق الاذکار مختلف است امّا از لحاظ معماری اصولی کلّی در همه آنها مراعات ميشود همه يک تالار مرکزی و ۹ طرف دارند.
اوّلين مشرق الاذکار در سال ۱۹۰۸ در عشق آباد در آسيای مرکزی در روسيه ساخته شد. منطقه تا سال ۱۹۳۸ که مقامات کشوری آنرا تصرّف کردند بهائيان آن منطقه از آن استفاده ميکردند. در سال ۱۹۶۲ زلزله شديدی رخ داده و بنايش را متزلزل ساخت و به آن صدمه زيادی وارد آورد که به تخريبش انجاميد. مشرق الاذکار عشق آباد از لحاظ تاريخی از زمان خويش جلوتر بوده و علاوه بر آنکه مرکز روحانی جامعه مترقّی آن منطقه بود نشانی از افکار عملی خدمات اجتماعی بود و توابعی داشت از قبيل مدرسه، درمانگاه و مسافرخانه که همه در گرد بنای مشرق الاذکار بکار مشغول بودند. اوّلين مشرق الاذکار مغرب زمين در سال ۱۹۵۳ در امريکا در شمال شيکاگو در ويلمت کنار درياچه ميشيگان ساخته شد. گنبد مشبّک و تزئينات بسيار زيبای نمای آن سبکهای معماری شرق و غرب را با هم ممزوج ساخته است و تا بحال ميليونها نفر را بديدارش کشانده است.
بعداً ساير مشرق الاذکارها در کامپالا در کشور يوگاندا (افريقا) و سيدنی در استراليا – فرانکفورت در آلمان در شهر پاناما و آپيا در ساموآی غربی ساخته شد. جديدترين مشرق الاذکاری که ساخته شد در سال ۱۹۸۶ در شهر دهلی نو در هندوستان است که از زمان بنايش تاکنون بارها جوائز معماری بزرگی را دريافت داشته و صدها مجلّه و روزنامه در توصيفش مقالات بسيار نوشته اند. معماريش از گل نيلوفر آبی الهام گرفته که مرکب از ۲۷ گلبرگ است که با سنگ مرمر ساخته شده و هر يک از نُه طرفش سه گلبرگ دارد و نُه در بزرگ به تالار مرکزی بظرفيّت ۲۵۰۰ نفر باز شده ارتفاعش کمی بيش از ۴۰ متر است و سطحش شفّاف است و در زمينی بمساحت ۲۶ جريب در کنار پايتخت هندوستان نشسته است. در ساليان کوتاهی که مشرق الاذکار هندوستان ساخته شده بيش از ۵/۴ ميليون نفر از آن ديدن کرده گاه در هنگام تعطيلات مملکتی تعداد زائرينش به يکصد هزار نفر در يک روز بالغ شده است و تمام مردم هند از هر مذهب و طايفه ای آنرا بسيار محترم ميدارند – تمام مشرق الاذکارها در سراسر عالم بابش بر روی همه مردم از هر دينی که باشند باز است. در آنها موعظه نميشود – مناسک مذهبی اجرا نميگردد و ملّا و کشيش ندارد.
در اطراف عالم در بيش از ۱۲۰ کشور تا بحال زمينهائی برای ساختن مشرق الاذکار خريداری شده است و بالمآل هر جامعه محلّی يک عبادتگاه خواهند داشت که مانند مشرق الاذکار عشق آباد کانون حيات جامعه و مرکز خدمات انسانی و اجتماعی و تربيتی خواهند شد.